Muğla’nın Yatağan ilçesindeki 2 bin 200 yıllık Stratonikeia Antik Kentinin temiz su ve atık su drenaj sistemi hala çalışıyor. Kazı Başkanı Prof. Dr. Bilal Söğüt, bu yapıların günümüzde bile örneğinin bulunmadığını belirterek, "O kadar çok deprem ve doğal afetler geçirmiş olmasına rağmen günümüzde bu sistemin açılıyor olması ve hatta yağmurlu havada çalışıyor olması bence inanılmaz bir şey" dedi.
800 dönümlük Stratonikeia Antik Kenti, tarih boyunca başta deprem olmak üzere çok sayıda afete maruz kaldı. Bin 900 yıl önce 50-60 bin kişinin yaşadığı tahmin edilen antik kent içindeki kanalizasyon ve yağmur suyu tahliye kanalları yaşanan tüm afetler sonrası hala ayakta kalan yapıları oldu.
“Günümüzde bile örneği yok, sistem hala çalışıyor”
Stratonikeia-Lagina Antik Kenti Kazı Başkanı Prof. Dr. Bilal Söğüt, bu yapıların günümüzde bile örneğinin bulunmadığını belrterek, “Bu yapıları kazdığımızda antik dönemdeki şehircilik imar ve o dönemde inanılması zor işler ortaya çıkıyor. Bu bize hayrete de düşürüyor. Bunlardan birisi de antik dönemde bu şehirlerin temiz su ve atık su drenaj sistemleridir. Helenistik dönemde, Roma döneminde, Bizans döneminde, beylikler döneminde ve Osmanlı döneminde bu kentlerin drenaj kanallarını mükemmel bir şekilde düzenlemişlerdir ve bu sistem tüm yapılarla çalışıyor. Şimdi biz kazdığımızda, kütüphanede, Batı Cadde’de, Roma Hamamı’nda, Konaklar’da, tüm bu sistemin hala tiyatroda bu sistemin çalıştığını görüyoruz ki bu, o kadar çok deprem ve doğal afetler geçmiş olmasına rağmen günümüzde, hemen temizlediğinizde bu kanalizasyonun bu sistemin açılıyor olması ve hatta yağmurlu havada çalışıyor olması bence inanılmaz bir şey. Şimdi dolaştığınızda bir kova su bulma şansınız yok çünkü hep anında, geldiği gibi akıyor. Onun için de şehircilik anlamında inanılmaz bir sistemi buraya kurmuşlar. Hem bu yamaç kentlerinde, hem düz alan kentlerinde ve bunların devamındaki o dereye doğru olan eğimde ve Roma döneminde yüzde 2’lik eğimle caddelerin kanalizasyon sistemini kurdular. Yaklaşık olarak 70 santim genişliğinde ve 1.61-1.70 derinliğinde kanalizasyon yapmışlardı ki bu, Helenistik dönem için inanılmaz bir şey. Yani günümüzde bile, çoğu yerde bunun örneğinin olmadığını düşünüyorum” dedi.
“Muhteşem bir yapı”
Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Coğrafi Bilgi Sistemleri ve Uzaktan Algılama Merkezi Müdürü Doç. Dr. Ceyhun Özçelik, 800 dönümlük Stratonikeia Antik Kentinin ana caddelerinin yanı sıra diğer bölgelerde de hala çalışan muhteşem bir yağmur suyu drenaj hattı bulunduğunu söyledi. Doç. Dr. Söğüt, “2 bin 200 yıllık bir antik kentte böyle bir altyapının olması muhteşem bir şey. Burada yağmur suyu kanalizasyon hattı ve atık suların uzaklaştırılması anlamında muhteşem bir yapı söz konusu. Şehre giren sular kanalizasyon hatlarına doğrudan verilerek suların uzaklaştırılmasını sağlayacak bir mekanizma söz konusu. Çeşmelerde, hamamlarda ve halka açık umumi tuvaletlerde kullanılan sular ana drenaj hatlarıyla kanalizasyon hatlarına veriliyor. Ana caddelerin altında muhteşem çalışan yağmur suyu drenaj hatları var. Bunlarla birleşerek, şehrin çıkışında ana dere hatlarına bir şekilde verilerek kentin atık sulardan uzaklaştırılması sağlanıyor. Antik kentlerdeki mühendislik başarıları, modern dünyada bile hayranlık uyandırmaya devam ediyor. 2 bin 200 yıl önce böyle muhteşem bir mühendisliğin olması çok harika. Şehir baştan başa tasarlandırılmış hem içme suyu temini notasında, hem kanalizasyon, hem de yağmur sularının uzaklaştırılması noktasında günümüzde büyük şehirlerin çoğunda yağmur suyu drenaj hatlarında büyük problemler var. Özellikle son dönemlerde gözlemlediğimiz üzere Akdeniz kıyısı boyunca yoğun bir şekilde taşkın etkilerine maruz kalıyoruz. Şimdi şehri gezdik. Yoğun bir yağış altında neredeyse her hangi bir noktada ciddi bir su baskını söz konusu değil kentin içerisinde” ifadelerini kullandı.